Amsterdam, 12 april 2021 – Morsink Icon Gallery en Erik Bijzet Sculpture and Works of Art hebben de handen ineengeslagen om vijftien belangrijke Italiaanse objecten in Nederland te kunnen tonen. Op de tentoonstelling aan de Keizersgracht in Amsterdam zijn stukken te zien uit de Middeleeuwen en vroege Renaissance. Hoogtepunten zijn een zeldzame gotische achterglasschildering uit de beroemde verzameling van Baron Heinrich Thyssen-Bornemisza, een zilveren verlovingsriem uit 15de-eeuws Milaan, twee fraaie altaarpanelen van Martino di Bartolomeo en een paneel met de heilige Catharina van Siena van de hand van Matteo di Giovanni.
De verrassende tentoonstelling staat dwars op de tendens van de afgelopen jaren waarin in Nederland steeds meer moderne en hedendaagse kunst in galeries en bij kunsthandelaren wordt getoond. “Wij willen de rijkdom en het spannende van deze vroege Italiaanse kunst laten zien”, zegt Erik Bijzet. “Deze periode is bepalend geweest voor de ontwikkeling van de kunst in de eeuwen erna, het is fascinerend”.
Passie voor vroeg-Italiaanse kunst
Het hoogtepunt van de passie voor vroeg-Italiaanse kunst in Nederland vormde de tentoonstelling in het Stedelijk Museum in Amsterdam van 1934. Een groep van 110 prominente Nederlandse privéverzamelaars en handelaren toonde er 1300 (!) objecten, waaronder schilderijen en beelden van de hand van beroemde Italiaanse meesters. Maar liefst 21.000 bezoekers zouden deze weelde zien, uit liefde voor de grote kunst van de Italiaanse middeleeuwen en Renaissance maar ook uit fascinatie voor de grandioze objecten die de kapitale huizen aan de Amsterdamse Gouden Bocht en in de omgeving van het Museumplein sierden. Sindsdien werd de Nederlandse passie voor het verzamelen van kunst uit Italië hier zelden in het openbaar belicht.
Simon Morsink en Erik Bijzet willen met deze bijzondere tentoonstelling in Amsterdam de belangstelling stimuleren voor de vroege Italiaanse kunst in Nederland. “Het is misschien een beetje tegen de tijdgeest in, maar dat maakt het des te interessanter!”, aldus Simon Morsink.
Beslagen van een verlovingsriem
Italiaans, Milaan, tweede helft 15de eeuw. Gemerkt met een watermolen. Verguld zilver, bezet met nielli. Gesp: 13,8 cm; tong: 14,6 cm. Dit uiterst zeldzame voorbeeld van seculier zilver uit de Renaissance is een belangrijke toevoeging aan een kleine groep van verfijnde riembeslagen gemaakt in Milaan in de tweede helft van de vijftiende eeuw. Maar zes soortgelijke riemen zijn te vinden in de literatuur: twee uit kathedraal tombes in Museo Civico Novara en losse exemplaren in het Museo Civico in Turijn, het Museo Poldi Pezzoli in Milaan, het Louvre en het British Museum. De beslagen uit de groep zijn van een slanke rechthoekige vorm met uiteinden met plantmotieven en decoratie in filigrain of, zoals in dit geval, met robuust zilver lijstwerk met gedraaid draad en rijen van gegraveerde en geponste patronen. Kleine nielli of emailles, gedecoreerd met portretjes en heraldische en liefdessymbolen, zijn in de openingen op de zilveren beslagen gemonteerd. De aanwezigheid van soortgelijke riemen in contemporaine geschilderde portretten, de archieven van de familie Sforza en een brief uit 1451 die de opdracht van Marco Parenti voor een dergelijke riem vastlegde, laten zien dat deze zeldzame riemen waren bedoeld als kostbare gepersonaliseerde cadeaus. Ze werden in de Renaissance door de elite uitgewisseld om vriendschappen en verlovingen te vieren.
Rechter paneel van een reliekendiptiek met de Kruisiging en heiligen
Italiaans, waarschijnlijk Siena, circa 1370–1390. Verguld hout met pastiglia decoratie, ingelegd met vijf verres églomisées, 22,1 x 15,7 cm. Sinds het Detroit Institute of Arts in 1994 haar diptiekpaneel verwierf is gotisch verre églomisé van dit kaliber niet meer op de markt verschenen. Het paneel maakt sinds de jaren ’20 deel uit van de beroemde verzameling van de Baronnen Thyssen-Bornemisza en is decennialang niet voor het publiek te zien geweest. Wel verscheen het in meerdere wetenschappelijke publicaties die poogden om deze bijzonder fragiele en dus zeldzame kunstvoorwerpen te lokaliseren. Dit diptiekpaneel onderscheidt zich door de boeiende vrije en grafische manier waarop de vergulding op het glas is gegraveerd. Deze specifieke kwaliteit van het graveerwerk verbindt dit werk met een serie verre églomisé glaasjes in de lijst van een Maria met Kind die de Sienese schilder Paolo di Giovanni Fe (actief 1369-1411) in de jaren 1370 maakte en een glazen ruit met Christus als de Man van Smarten, toegeschreven aan een Florentijnse kunstenaar die actief was rond 1400. Beiden werken bevinden zich in de collectie van het Metropolitan Museum of Art. Deze overeenkomst suggereert dat dit paneel afkomstig is uit het centrum van de Italiaanse artistieke productie: Toscane.
Apostel Andreas en Evangelist Johannes van Martino di Bartolomeo, Siena (1370-1434)
Tempera en bladgoud op paneel. Apostel Andreas: 58,2 x 27,6 x 3 cm. Evangelist Johannes: 58 x 27,8 x 2,9 cm. De belangrijke Sienese schilder Martino di Bartolomeo reisde in het begin van zijn carrière naar verschillende Italiaanse steden, zoals Florence en Pisa, in navolging van zijn leermeester Taddeo di Bartolo. Daar kreeg hij een zeker faam en ging het hem financieel voor de wind. Terug in Siena ontving hij belangrijke opdrachten van zowel de kerkelijke als de burgerlijke instellingen. De twee verfijnd geschilderde altaarpanelen dateren uit deze periode. Zij zijn zonder twijfel afkomstig van hetzelfde polyptiek, waarvan nog twee panelen, met de voorstelling van de apostelen Bartholomeus en Jacobus geïdentificeerd zijn.
Nadere informatie
De tentoonstelling Vroeg-Italiaanse Kunst (1100 – 1500) in Amsterdam is geopend van 4 tot 13 juni 2021 (voor het publiek van 4-6 juni, 11.00-17.00 uur, daarna op afspraak tot 13 juni). Alle werken zijn tijdens de tentoonstelling ook online te bekijken.
Bezoekadres:
Morsink Icon Gallery
Keizersgracht 454
1016 GE Amsterdam
Meer informatie:
Morsink Icon Gallery: www.morsink.com / Simon Morsink +31 (0) 653 468 170
Erik Bijzet Sculpture and Works of Art: www.erikbijzet.com / Erik Bijzet +31 (0) 657 986 959
