Museum Ludwig toont PICASSO: Gedeeld en Verdeeld

Waarmee associëren wij Pablo Picasso? En welke associaties hadden de Duitsers met hem in de naoorlogse jaren, toen hij op het hoogtepunt van zijn roem was? Veel meer dan wij: dat is de hoofdgedachte van de tentoonstelling, die herinnert aan een vergeten breedte, spanning en produktiviteit van deze toe-eigeningen. Het gaat hier niet alleen om de kunstenaar, maar ook om zijn publiek, dat de kunst van Picasso in het kapitalistische Westen op een geheel andere manier interpreteerde dan in het socialistische Oosten. De Duitse Picasso was verdeeld, maar deze verdeeldheid stimuleerde ook de communicatie: omdat zijn kunst iedereen aan het denken zette, had deze iedereen wat te zeggen.

Op de tentoonstelling zijn politieke werken te zien, zoals het schilderij Bloedbad in Korea (1951) uit het Musée Picasso in Parijs. Daarnaast zijn er ongeveer 150 stukken, die de impact van Picasso’s werk weerspiegelen: tentoonstellingsoverzichten, affiches, catalogi, persberichten, brieven, documenten, films en televisiereportages, maar ook een theatergordijn van het Berliner Ensemble waarop Bertolt Brecht “de strijdbare vredesduif van mijn broer Picasso” had laten schilderen.

Picasso diende als boegbeeld en symbool voor beide systemen en voor beide Duitse staten. Hij was lid van de Franse Communistische Partij en steunde de bevrijdingsstrijd en vredesconferenties. Maar hij leefde in het Westen en accepteerde het dat burgerlijke critici hem neerzetten als een apolitiek genie, als “het geheim Picasso”. Welke werken werden getoond onder het socialisme, en welke onder het kapitalisme? Hoe werd zijn kunst overgebracht? Zag het Westen alleen de kunst, en het Oosten de politiek? En hoe keek de kunstenaar zelf tegen de dingen aan? Picasso, Gedeeld en Verdeeld onderzoekt het beeld dat men in de twee Duitslanden kreeg van Picasso’s schilderijen. Een van de hoogtepunten is de Picasso-collectie van Peter en Irene Ludwig, die tot op de dag van vandaag een van de grootste is. Toen de Ludwigs delen ervan ter beschikking stelden van de DDR, hebben zij het aantal werken vermenigvuldigd.

Voor de tentoonstelling werden twee nieuwe werken in opdracht gegeven. De door de kunstenaar Eran Schaerf ontworpen architectuur verbindt de tentoongestelde werken zonder hiërarchische structurering van de kunstwerken en hun maatschappelijk gebruik. Houten installaties, diagonale scheidingswanden en de kale museummuren wekken de indruk van een bewuste onvolledigheid. Individuele tentoonstellingsstukken blijven ingebed in hun context, en de manier waarop wij ze ons toe-eigenen blijft evident. Peter Nestler’s film Picasso in Vallauris werd in januari 2020 opgenomen om Picasso’s muurschildering Oorlog en Vrede in de tentoonstelling te laten zien. De film richt zich op Picasso’s productie, maar ook op zijn relaties en politieke connecties, en kijkt tegen deze achtergrond naar de mensen die vandaag in Vallauris wonen.

Bij de tentoonstelling verschijnt een catalogus in het Duits en Engels, geredigeerd door Julia Friedrich, met teksten van Yilmaz Dziewior, Julia Friedrich, Bernard Eisenschitz, Stefan Ripplinger, Hubert Brieden, Georg Seeßlen, Günter Jordan, Iliane Thiemann, Theresa Nisters, Boris Pofalla, Thorsten Schneider, Émilie Bouvard en Sarah Jonas. Keulen 2021, 248 pagina’s, 266 kleurenillustraties, 22 x 28 cm, uitgegeven door Buchhandlung Walther König. € 29,80 (winkelprijs), € 25 (prijs in het museum).

Conservator: Julia Friedrich

De tentoonstelling werd in belangrijke mate ondersteund door de Peter en Irene Ludwig Stichting, de Kunststiftung NRW, het Ministerie van Cultuur en Wetenschap van de deelstaat Noordrijn-Westfalen, en de Kulturstiftung der Länder. Bovendien kwam er genereuze steun van de Freunde des Wallraf-Richartz-Museum und des Museum Ludwig e.V., de REWE Group, en de Berner Group.

PICASSO, GEDEELD EN VERDEELD. De kunstenaar en zijn beeld in Oost- en West-Duitsland
Museum Ludwig – Keulen, van 25 september 2021 t/m 30 januari 2022.

#MLxPicasso // @MuseumLduwig // www.museum-ludwig.de