James Rosenquist: The Swimmer in the Econo-mist (Painting 3), 1997–98. Oil on canvas, 402 × 610 cm. Solomon R. Guggenheim Museum, New York © Estate of James Rosenquist/VG Bild-Kunst, Bonn, 2017. Photo: Courtesy of the Estate of James Rosenquist.
Het Museum Ludwig in Keulen presenteert van 18 november 2017 t/m 4 maart 2018 een belangrijke overzichtstentoonstelling van James Rosenquist (1933-2017), beroemd vertegenwoordiger van de Amerikaanse Pop Art. Voor het eerst in de geschiedenis zijn zijn werken te zien in de context van hun culturele, sociale en politieke dimensies. De tentoonstelling onthult een historisch overzicht aan de hand van archiefmateriaal – voor een deel niet eerder tentoongesteld – alsmede collages die door de kunstenaar als bronmateriaal zijn aangeduid en veel van de oorspronkelijke advertenties die hij gebruikte uit oude Life-magazines. De composities van James Rosenquist kwamen in hoge mate voort uit zijn duidelijke interesse voor de sociale en politieke gebeurtenissen in zijn tijd.
De indrukwekkende installatie F-111, een van de iconen van het Pop Art tijdperk, is een goed voorbeeld daarvan. Rosenquist maakte het in 1964, tijdens een van de politiek meest turbulente decennia in de geschiedenis van de Verenigde Staten. Centraal in het werk staat een F-111 straaljager, een hightech state-of-the-art wapen dat toen werd ontwikkeld, die hij op verontrustende wijze combineert met beelden uit de alledaagse Amerikaanse consumptiemaatschappij. Het schilderij omringt de kijker aan alle kanten. Door een weerspiegeling in aluminium panelen wordt de toeschouwer onderdeel van het werk en uitgenodigd om na te denken over wat hij of zij ziet. Samen met dit sleutelwerk uit de collectie van het Museum of Modern Art en Horse Blinders (1968-69) en Horizon Home Sweet Home (1970), toont de tentoonstelling voor het eerst alle drie de installaties die Rosenquist ooit voor de legendarische Castelli Gallery maakte.
Deze krachtsinspanning om de toeschouwers in het schilderij te trekken, om hen visueel en fysiek, emotioneel en intellectueel te betrekken, is ook evident in het driedelige monumentale ensemble The Swimmer in the Econo-mist, dat Rosenquist tussen 1997 en 1998 voor een tentoonstelling in Berlijn maakte. Het 27 meter lange schilderij combineert Picasso’s Guernica met andere elementen uit de biografie van de kunstenaar alsook de collectieve geschiedenis en identiteit. Het resultaat is een desoriënterende tijdswerveling die de snelle veranderingen verbeeldt, niet alleen in Duitsland.
De tentoonstelling volgt het centrale aspect van ‘painting as immersion’, zoals de kunstenaar het zelf noemde, en geeft daarbij een breed overzicht van het oeuvre van James Rosenquist. De collageachtige schilderijen uit de jaren 60, die zijn verleden als schilder van enorme billboards op Times Square echoën, worden getoond samen met op zijn leven geënte schilderijen uit de jaren 70 en zijn latere monumentale schilderijen die kosmische verschijnselen verbeelden.
James Rosenquist heeft het concept en de selectie van werken voor deze tentoonstelling geautoriseerd en assisteerde vanaf het begin bij het ontwikkelingsproces. Het zal de eerste grote museale tentoonstelling zijn als eerbetoon aan de kunstenaar, die op 31 maart jongstleden overleed. Samen met werken uit de eigen collectie van het museum en genereuze bruiklenen van James Rosenquist zelf, worden belangrijke werken getoond van musea zoals het MoMA en het Guggenheim Museum in New York, het Centre Georges Pompidou in Parijs en het Moderna Museet in Stockholm.
De tentoonstelling wordt gesteund door de Peter und Irene Ludwig Stiftung en de Terra Foundation for American Art. De restauratie van Horse Blinders is mogelijk gemaakt door het Ministerie van Cultuur en Wetenschap van Noordrijn-Westfalen en de Wüstenrot Stiftung. Na de tentoonstelling in Museum Ludwig, reist de collectie naar het ARoS Aarhus Art Museum in Denemarken.
Bij Prestel Verlag verschijnt een catalogus met teksten van Sarah Bancroft, Stephan Diederich, Yilmaz Dziewior, Isabel Gebhardt, Tim Griffin, Tom Holert en Tino Graß.
Curatoren: Stephan Diederich, Yilmaz Dziewior
